สัญญาซื้อขายที่กรรมสิทธิ์ยังไม่โอนไปยังผู้ซื้อ หากการชำระหนี้กลายเป็นพ้นวิสัยที่จะโทษฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งไม่ได้ ผู้ขายต้องคืนเงินแก่ผู้ซื้อหรือไม่
ตามมาตรา
372 บัญญัติว่า “ถ้าการชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัย
เพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันจะโทษฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดก็ไม่ได้ไซร้
ท่านว่าลูกหนี้หามีสิทธิจะรับชำระหนี้ตอบแทนไม่”
ถ้าการชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัย เช่น
ที่ดินถูกเวนคืนทำให้โอนแก่กันไม่ได้ รถที่ซื้อขายกันถูกเพลิงไหม้ และเป็นเหตุที่จะโทษฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดก็ไม่ได้
เพราะเหตุดังกล่าวไม่ใช่ความผิดของทั้งสองฝ่าย กฎหมายกำหนดให้ ต่างฝ่ายต่างไม่ต้องชำระหนี้ต่อกันต่อไปอีก
ดังนั้น ถ้าการชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัย
อันจะโทษฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดก็ไม่ได้ และกรรมสิทธิ์ยังไม่โอนมาเป็นของผู้ซื้อ
กฎหมายกำหนดให้ผู้ขายต้องคืนเงินแก่ผู้ซื้อ
คำพิพากษาฎีกาที่ 9241/2539
วัตถุประสงค์แห่งหนี้ตามสัญญาจะซื้อจะขายที่พิพาทคือการรับโอนกรรมสิทธิ์ในที่ดินตามจำนวนเนื้อที่ที่จะซื้อสำหรับโจทก์และการชำระค่าที่ดินตามจำนวนที่ตกลงกันสำหรับจำเลย
เมื่อข้อเท็จจริงปรากฏตั้งแต่วันถึงกำหนดโอนตามสัญญาว่ามีการเวนคืนที่ดิน
และที่ดินที่จะซื้อจะขายอยู่ในเขตเวนคืนด้วยอันจะมีผลทำให้ที่ดินที่จะซื้อจะขายถูกเวนคืนทั้งหมดหรือบางส่วนได้
ดังนั้น
การปฏิบัติการชำระหนี้ตามสัญญาจึงเกิดปัญหาทั้งในส่วนจำนวนเนื้อที่ดินที่โจทก์จะพึงได้รับตามที่ได้ตั้งวัตถุประสงค์ไว้
และในส่วนจำนวนค่าที่ดินที่จำเลยมุ่งไว้
ซึ่งจะเปลี่ยนแปลงไม่เป็นไปตามวัตถุประสงค์ตามสัญญาจะซื้อจะขาย
กรณีถือได้ว่าการชำระหนี้ตามสัญญาจะซื้อจะขายที่พิพาทในคดีนี้ตกเป็นพ้นวิสัยเพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันจะโทษฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งก็ไม่ได้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์
มาตรา 372ต่างฝ่ายต่างไม่ต้องชำระหนี้ต่อกันต่อไปอีก
กรณีไม่อาจเรียกค่าเสียหายจากจำเลยได้ และจำเลยต้องคืนเงินมัดจำให้แก่โจทก์
คำพิพากษาฎีกาที่ 149/2506
โจทก์ขายรถยนต์เฟี้ยตให้จำเลยราคา 55,000 บาท โดยให้จำเลยชำระราคาด้วยเงินสด 20,000 บาท
กับรถยนต์ออสตินของจำเลยตีราคา 35,000 บาท
โจทก์จำเลยส่งมอบรถยนต์และเงินสดให้แก่กันแล้ว
และตกลงจะไปโอนทะเบียนรถยนต์ให้กันเมื่อโจทก์ผ่อนชำระราคาครบและรับโอนทะเบียนมาจากกรมสวัสดิการฯ
แล้ว ดังนี้ แสดงว่าทั้งสองฝ่ายยังไม่มีเจตนาโอนกรรมสิทธิ์รถยนต์ให้กันจนกว่าการจะได้เป็นไปตามเงื่อนไขแล้ว
ระหว่างที่เงื่อนไขยังไม่สำเร็จ รถยนต์เฟี้ยตซึ่งอยู่ในครอบครองของจำเลยถูกเพลิงไหม้ใช้การไม่ได้โดยไม่ใช่ความผิดของฝ่ายใด
เป็นการพ้นวิสัยที่โจทก์จะโอนกรรมสิทธิ์รถยนต์เฟี้ยตให้จำเลยได้
ดังนี้
โจทก์ก็ไม่มีสิทธิจะเรียกร้องให้จำเลยโอนกรรมสิทธิ์รถยนต์ออสตินให้โจทก์ได้เพราะเป็นสัญญาต่างตอบแทนกัน
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 372 วรรคแรก
และเมื่อกรรมสิทธิ์ยังไม่โอนมายังโจทก์
ก็ไม่เรียกว่าเป็นสัญญาที่มีวัตถุประสงค์เป็นการก่อให้เกิดหรือโอนทรัพยสิทธิในทรัพย์นั้น
ตามมาตรา 370 และมาตรา 371 ก็บัญญัติว่า สัญญาต่างตอบแทนถ้ามีเงื่อนไขบังคับก่อน
และทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งสัญญานั้นสูญหรือทำลายลงในระหว่างที่เงื่อนไขยังไม่สำเร็จ
จะนำมาตรา 370 มาใช้บังคับไม่ได้อีกด้วย
มาตรา 372 วรรคแรก นอกจากกรณีที่กล่าวไว้ในสองมาตราก่อน
ถ้าการชำระหนี้ตกเป็นพ้นวิสัย
เพราะเหตุอย่างใดอย่างหนึ่งอันจะโทษฝ่ายหนึ่งฝ่ายใดก็ไม่ได้ไซร้
ท่านว่าลูกหนี้หามีสิทธิจะรับชำระหนี้ตอบแทนไม่
ปรึกษากฎหมายโทร
080-9193691
, 02-0749954 หรือ แอดไลน์ @closelawyer หรือ
คลิก https://line.me/R/ti/p/%40closelawyer
- ความคิดเห็น
- Facebook Comments