เมื่อฝ่ายใดผิดสัญญาหมั้น อีกฝ่ายหนึ่งเรียกค่าทดแทนได้ แต่การผิดสัญญาสมรส เรียกค่าทดแทนไม่ได้ !!
การเรียกค่าทดแทนในกรณีผิดสัญญาหมั่นนั้น
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา1439 ได้บัญญัติไว้ว่า
“เมื่อมีการหมั้นแล้ว ถ้าฝ่ายใดผิดสัญญาหมั้นอีกฝ่ายหนึ่ง
มีสิทธิเรียกให้รับผิดใช้ค่าทดแทน ในกรณีที่ฝ่ายหญิงเป็นฝ่ายผิดสัญญา
หมั้นให้คืนของหมั้นแก่ฝ่ายชายด้วย”
มาตรา 1440 “ค่าทดแทนนั้นอาจเรียกได้
ดังต่อไปนี้
(1) ทดแทนความเสียหายต่อกายหรือชื่อเสียงแห่งชายหรือหญิงนั้น
(2) ทดแทนความเสียหายเนื่องจากการที่คู่หมั้น
บิดามารดาหรือบุคคล ผู้กระทำการในฐานะเช่นบิดามารดาได้ใช้จ่ายหรือต้องตกเป็นลูกหนี้
เนื่อง ในการเตรียมการสมรสโดยสุจริตและตามสมควร
(3) ทดแทนความเสียหายเนื่องจากการที่คู่หมั้นได้จัดการทรัพย์สิน
หรือการอื่นอันเกี่ยวแก่อาชีพหรือทางทำมาหาได้ของตนไปโดยสมควร
ด้วยการคาดหมายว่าจะได้มีการสมรส
ในกรณีที่หญิงเป็นผู้มีสิทธิได้ค่าทดแทน
ศาลอาจชี้ขาดว่าของหมั้นที่ ตกเป็นสิทธิแก่หญิงนั้นเป็นค่าทดแทนทั้งหมด
หรือเป็นส่วนหนึ่งของ ค่าทดแทนที่หญิงพึงได้รับ
หรือศาลอาจให้ค่าทดแทนโดยไม่คำนึงถึง ของหมั้นที่ตกเป็นสิทธิแก่หญิงนั้นก็ได้”
ข้อสังเกต การที่จะเรียกค่าทดแทนในกรณีผิดสัญญาหมั้นได้นั้น
ก่อนอื่นต้องได้ความว่า มีการหมั้นกันตามกฎหมายแล้ว
แล้วต่อมาคู่สัญญาฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งผิดสัญญาหมั้น หากฝ่ายชายเป็นฝ่ายผิดสัญญาหมั้น
หญิงนั้นก็มีสิทธิเรียกค่าทดแทนได้ กรณีที่หญิงเป็นฝ่ายผิดสัญญาหมั้น
ชายก็มีสิทธิเรียกค่าทดแทนและเรียกคืนของหมั้นจากหญิงได้
ส่วนการสัญญาว่าจะสมรสกัน แต่ไม่ได้มีการหมั้นกันตามกฎหมาย
แต่อีกฝ่ายผิดสัญญาไม่สมรสด้วย อีกฝ่ายจะเรียกค่าทดแทนได้หรือไม่นั้น เห็นว่า
ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 1439 ได้บัญญัติไว้โดยเฉพาะแล้วว่า
ถ้าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งผิดสัญญาหมั้น ฝ่ายนั้นต้องรับผิดชดใช้ค่าทดแทน ฉะนั้น
การตกลงจะสมรสกันโดยไม่มีการหมั้น จึงอยู่นอกขอบเขตที่กฎหมายรับรองเอาไว้
และจะนำบทบัญญัติทั่วไปว่าด้วยนิติกรรมมาใช้ในกรณีเช่นนี้ก็ไม่ได้
เพราะบทบัญญัติว่าด้วยการหมั้นและการสมรส มีประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์บัญญัติไว้โดยเฉพาะแล้ว
ดังนั้น การผิดสัญญาสมรส จึงไม่อาจเรียกค่าทดแทนได้
ซึ่งมีแนวคำวินิจฉัยศาลฎีกาดังนี้
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 45/2532 วินิจฉัยว่า “ไม่มีบทมาตราใดบัญญัติว่า
ในกรณีที่ไม่มีการหมั้น หากฝ่ายใดผิดสัญญาจะสมรส
ให้ฝ่ายนั้นรับผิดใช้ค่าทดแทนอย่างเช่นกรณีที่มีการหมั้น
ฉะนั้นเมื่อโจทก์และจำเลยตกลงกันว่าจะสมรสหรือจดทะเบียนสมรสโดยไม่มีการหมั้น
จึงอยู่นอกขอบเขตที่กฎหมายรับรอง แม้จำเลยไม่ปฏิบัติตามที่ตกลงกันไว้
โจทก์ก็ไม่มีสิทธิเรียกค่าทดแทนจากจำเลยได้”
ปรึกษากฎหมายโทร
080-9193691
, 02-0749954 หรือ แอดไลน์ @closelawyer หรือ
คลิก https://line.me/R/ti/p/%40closelawyer