สู้คดีอย่างไร ? เมื่อซื้อที่ดิน ส.ป.ก.4-01 แต่ถูกเจ้าของที่ดินเดิมฟ้องขับไล่

บางคนสงสัยว่าที่ดิน ส.ป.ก. คืออะไร แท้จริงแล้วที่ดินส.ป.ก.  คือ ที่ดินของสำนักงานการปฎิรูปเพื่อการเกษตรกรรม  เรียกโดยย่อว่า “ที่ดิน ส.ป.ก.”  ที่ดิน ส.ป.ก. เป็นที่ดิน ที่สำนักงานการปฎิรูปเพื่อการเกษตรกรรม  เป็นผู้ถือกรรมสิทธิ์ และได้แบ่งให้ชาวบ้านเข้าทำเกษตรกรรม  โดยมีกฎเหล็กว่า ผู้ที่ได้รับสิทธิให้เข้าทำประโยชน์ในที่ดิน ส.ป.ก. ห้ามขาย หรือโอนให้กับบุคคลอื่น ยกเว้นเป็นการตกทอดทางมรดกแก่ทายาทโดยธรรม (ทายาทโดยพินัยกรรมไม่มีสิทธิ์) หรือโอนไปยังสถาบันเกษตรกรรมหรือ ส.ป.ก.

วัตถุประสงค์ของการจัดสรรที่ดินก็เพื่อ ใช้ทำเกษตรกรรมได้อย่างเดียวเท่านั้น ทำประโยชน์อย่างอื่นไม่ได้ ชาวบ้านผู้ได้รับอนุญาตจาก ส.ป.ก. บางรายก็ทำประโยชน์ในที่ดินส.ป.ก. ประสบผลสำเร็จ บางรายขี้เกียจทำประโยชน์ในที่ดิน ส.ป.ก. ก็นำไปโอนขายให้บุคคลภายนอก นานๆไป ที่ดินระแวกนั้นมีมูลค่าสูง หรือ อยากกลับเข้าไปทำประโยชน์ในที่ดินส.ป.ก. สุดท้ายมาฟ้องขับไล่ผู้ซื้อ หรือผู้รับโอน ให้ส่งมอบที่ดินคืน และให้ขนย้ายออกไปจากที่ดิน เพราะอ้างว่าตนเป็นผู้มีชื่อในหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน และอ้างว่าสัญญาซื้อขายที่ดิน ส.ป.ก. ตก เป็นโมฆะ ต้องส่งมอบที่ดินคืนให้กับเจ้าของเดิม

หากเจ้าของฟ้องมารูปแบบนี้ ผู้ซื้อที่ดิน หรือ ผู้ครอบครองปัจจุบัน สามารถยกข้อต่อสู้ เรื่องการใช้สิทธิไม่สุจริตเพื่อต่อสู้เจ้าของที่ดินหัวหมอได้ ดังตัวอย่าง เช่น

ตัวอย่างที่ หนึ่ง

 โจทก์ขายที่ดินให้แก่จำเลยและได้ส่งมอบการครอบครองที่ดินให้แก่จำเลยแล้ว จำเลยเสียภาษีบำรุงท้องที่ในนามของตนเองมาโดยตลอด การที่โจทก์กลับมาอ้างสิทธิว่าเป็นผู้มีสิทธิตามหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน         (ส.ป.ก.4-01) ซึ่งเป็นการได้ภายหลังจากนั้น และมาฟ้องขอให้บังคับขับไล่จำเลยจึงเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต โจทก์จึงไม่มีอำนาจฟ้อง และปัญหาเรื่องอำนาจฟ้องดังกล่าวเป็นข้อกฎหมายอันเกี่ยวด้วยความสงบเรียบร้อยของประชาชนศาลฎีกายกขึ้นวินิจฉัยเองได้ (คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 2180/2545)

ตัวอย่างที่สอง

          การที่ผู้มีสิทธิตามหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ในเขตปฏิรูปที่ดิน ส.ป.ก.4-01 กลับมาอ้างสิทธิตาม ส.ป.ก.4-01 ก. และมาฟ้องขอให้บังคับขับไล่ผู้ครอบครอง เป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต ผู้มีสิทธิตามหนังสืออนุญาตให้เข้าทำประโยชน์ (เจ้าของที่ดิน) ไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่

แม้ผู้ซื้อที่ดินสปก. .จะไม่มีสิทธิทำกินในที่ดินพิพาท ก็เป็นเรื่องที่สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรมจะต้องดำเนินการให้เป็นไปตามกฎหมายและระเบียบหลักเกณฑ์  (ฎีกาที่ 11165/2558)

สรุปคือ หากเกิดกรณีมีเจ้าของที่ดิน ส.ป.ก. เดิมมาฟ้องขับไล่ท่านในฐานะผู้ซื้อ แม้สัญญาซื้อขายที่ดิน ส.ป.ก.จะตกเป็นโมฆะอันมีผลให้คู่สัญญากลับคืนสู่ฐานะเดิมก็ตาม  แต่การที่เจ้าของที่ดิน ส.ป.ก.รู้ดีอยู่แล้วว่าห้ามโอนสิทธิในที่ดิน ส.ป.ก. ไปให้ผู้อื่นทำประโยชน์ แล้วอาศัยช่องว่างกฎหมายหาประโยชน์ให้กับตน (ทำนองว่าได้ทั้งเงิน ได้ทั้งที่ดินคืน) ฟ้องขับไล่ผู้ซื้อ ย่อมถือเป็นการใช้สิทธิโดยไม่สุจริต เจ้าของที่ดินจึงไม่มีอำนาจฟ้องขับไล่ ส่วนการจะแก้ไขว่า เจ้าของที่ดินเดิมจะต้องปฎิบัติอย่างไร และผู้ซื้อที่ดินแม้จะไม่มีสิทธิตามกฎหมายในการเข้าทำกินในที่ดิน ส.ป.ก. ก็เป็นเรื่องที่สำนักงานการปฏิรูปที่ดินเพื่อเกษตรกรรม ต้องปฏิบัติตามระเบียบและหลักเกณฑ์ต่อไป ส่วนระเบียบและหลักเกณฑ์ที่กล่าวถึงจะเป็นอย่างไรนั้น เรื่องนี้คอยติดตามตอนต่อไปนะครับ

ปรึกษากฎหมายโทร 080-9193691 , 02-0749954 หรือ แอดไลน์ @closelawyer หรือ คลิก https://line.me/R/ti/p/%40closelawyer